صنایع دستی ترکمنستان

صنایع دستی ترکمنستان

سرپوش فرهنگی - به آن گروه از صنایعی که مهارت، ذوق  و بینش انسان در آن نقش اساسی دارد و در مجموع، تمام یا بخش اعظم مراحل ساخت فرآورده های آن با دست انجام گرفته و در چارچوب فرهنگ و بینش هر منطقه و با دیدگاه های قومی ساخته و پرداخته می شود صنایع دستی گفته می شود. در واقع صنایع دستی بازتابی از تاریخ تمدن هر ملت است و میتواند موجب انتشار مؤثر فرهنگ و رسوم مناطق مختلف باشد. در ترکمن صحرا، صنایع دستی رونق خاصی دارد. از جمله ی این فعالیت ها میتوان به فرش بافی، سوزن دوزی، تهیه نمد، جوال، قارچین، کیف های دستی و ... اشاره نمود هرچند از منظر اقتصادی و نقش زنان در فعالیت های اقتصادی اهمیت بسیاری دارد. در ادامه تعدادی از صنایع دستی ترکمنستان معرفی شده اند که به شرح زیر می باشند:

 

خرید صنایع دستی

 

> قالی بافی ترکمن:

قالیبافی، عمده ترین صنایع دستی ترکمنستان میباشد که صرفاً در بین زنان ترکمن مرسوم است. از دوران قدیم زنان و دختران ترکمن به قالیبافی اشتغال داشته و از نسلی به نسل دیگر این هنر را انتقال داده اند و قالی بافی نیز یکی از عمده ترین راه‌های معیشت در بین ترکمنان بوده است. برترین انواع قالی های ترکمنی در ایران نیز به دست بانوان ایل تکه( نام قبیله و طایفه) بافته می شود که در چهارده فرسنگی شمال غربی گنبدکاووس مرکز اصلی این طایفه می باشد. در بافت قالی های نفیس، ایل آتابای و ایل جعفر بای نیز مشهورند. به طور کلی قالی و قالیچه های ترکمنی، گره ترکی باف دارند که بطور عمده بر روی دستگاههای افقی بافته می شود ولی به خاطر بهداشتی نبودن دارهای افقی، در حال حاضر سعی شده تا از دارهای عمودی استفاده شود.

هنر پارچه بافی

 

گرچه رنگهای لاکی و عنابی در رنگ آمیزی قالی ها و صنایع دستی ترکمنستان بیشتر به چشم می خورد، ولی از رنگهای دیگری نظیر سفید، سیاه، سورمه ای، شتری و دیگر رنگ ها هم که تزیین بافته ها را بیشتر می کند، استفاده می شود. برای رنگرزی بافته ها در گذشته از گیاهان طبیعی استفاده می شد و همانند سایر مناطق ایران از پوست انار، روناس، نیل، زردچوبه، انواع گیاهان صحرایی و از چوب بویا یا بویه و بخصوص از قرمز دانه که نام حشره ای است، استفاده می شد ولی در حاضر بعضاً رنگهای بی ثبات شیمیایی، جای آن ها را پرکرده اند. منشا نقش قالی های ترکمن، مظاهر طبیعت و محیط زندگی آن ها بوده است،  طرح قالی های ترکمنی بیشتر شکسته و هندسی است و از ویژگی های آن می توان به قرینه سازی نقوش اشاره کرد. تعدادی از نقوش قالی ترکمن بیش از صد نوع دارد که مهمترین آن ها شامل ماری گول، در ناق گول، قافسه گول، تکه گول، انسی، قزل ایاق، توینگ گول، قوش گول، آوغان گول، تاج حروز، پنجارا آراگول و آق نقش میباشد. نشانی قدمت و باروری، نقش شاخ قوچ است، در قالی ترکمن نیز نقش عقرب بعنوان دفع شر و نقوش پرندگانی چون قو و حیواناتی نظیر اسب معروف هستند.

راهنمای سفر به کربلا

 

> زیورآلات ترکمن:

از دیگر صنایع دستی ترکمنستان میتوان به زیورآلات سنتی اشاره نمود که در مقایسه با سایر نژادها، بسیار شاخص و منحصر به فرد است که کاربرد آن برای زینت بخشی به لباس و موی زنان است. با استفاده از فلزاتی نظیر طلا( در زمان های قدیم)، نقره، برنج، ورشو و نیز سنگ های قیمتی، این زیورآلات به زیباترین صورت ساخته می شود. ساخت زیورآلات سنتی در گذشته با نقره بسیار رایج بود، ولی به علت قیمت بالای آن امروزه از فلزاتی نظیر برنج و ورشو استفاده می شود. زنان ترکمن از کودکی با انواع زیورهای طلا، نقره و سنگهای تزئینی آشنا شده و خود را با آن می آرایند. خیلی از آنها با زیورآلات ساخت دست لباس ها و وسایل خود را تزئین می کنند تا جلوه ای دیدنی داشته باشد.